Ojczyzna utracona

Opis

Książka poświęcona jest autobiograficznym historiom opowiedzianym przez członków mniejszości ukraińskiej i łemkowskiej w Polsce. Celem przedstawienia ważnych wydarzeń historycznych z perspektywy „zwykłego” człowieka, autorka przeprowadziła blisko 80 wywiadów narracyjnych ze starszym pokoleniem rozmówców, którzy w 1947 roku zostali pozbawieni własnej, małej ojczyzny w wyniku akcji „Wisła” oraz z młodszym pokoleniem, czyli z wnukami deportowanych. Zamiarem Alicji Maliszewskiej-Polek jest ujawnienie uczuć i emocji towarzyszących narratorom podczas zwrotnych momentów ich życia, m.in. w czasie II wojny światowej, deportacji czy osiedlania się na ziemiach poniemieckich.

O dużej wartości monografii świadczy fakt, że powstała ona w oparciu o wywiady autobiograficzne przeprowadzone z najstarszymi przedstawicielami mniejszości ukraińskiej i łemkowskiej, będącymi jednocześnie ostatnimi świadkami opowiadanej tu historii. Większości z nich nie ma już dzisiaj wśród nas… niemniej za sprawą tej publikacji, ich pamięć zostanie zachowana na zawsze.

Na uznanie zasługuje uzyskany w trakcie wywiadów duży materiał dokumentalny zawierający cenne informacje o znaczeniu historycznym, psychologicznym, socjologicznym, etnologicznym i kulturowym. (…) Opowieść respondentów, szczególnie starszego pokolenia, zawiera nie tylko informacje o przeżytych zdarzeniach, ale również ujawnia większy lub mniejszy ładunek emocjonalny w stosunku do zdarzeń i własnych doświadczeń. Przeprowadzenie rozmowy z osobą posiadającą piętno traumy daje gwarancję poczytności wywiadu i stanowi o jego dużej wartości poznawczej. Opowieść „zwykłego” człowieka, która często ma charakter spontaniczny, staje się wiarygodnym świadectwem zaprzeczającym oficjalnej doktrynie władzy komunistycznej Polski Ludowej, falsyfikującej historię i propagującej skrajnie negatywny obraz Ukraińców i Łemków w porównaniu do innych narodów.

Z recenzji dr hab. Ludmiły Siryk