Kultura i sztuka alternatywna Białorusi i Ukrainy XX-XXI

Opis

Książka Kultura i sztuka alternatywna Białorusi i Ukrainy XX–XXI wieku: Obraz społeczeństwa to szczegółowe studium przemian artystycznych i społecznych, jakie zaszły we wspomnianych krajach. Hanna Barwa i Magdalena Lachowicz przedstawiają fascynujący obraz sceny alternatywnej, która przez dziesięciolecia stanowiła odpowiedź na polityczne i społeczne wyzwania.

Publikacja rozpoczyna się od analizy fundamentów, które umożliwiły rozwój niezależnej kultury na Białorusi i Ukrainie w latach 60. XX wieku. Autorki w interesujący sposób przedstawiają, jak w krajach o ustrojach totalitarnych artyści i intelektualiści znajdywali przestrzeń do wyrażania swoich poglądów, walcząc o język ojczysty i tożsamość narodową. Kultura alternatywna stała się więc nie tylko formą buntu, ale również narzędziem budowania niezależności kulturowej.

Książka prowadzi czytelników przez kolejne dekady, ukazując jak w latach 1968–1985 kultura niezależna na Białorusi i Ukrainie ewoluowała, stając się coraz bardziej wpływowym nurtem społecznym. Dalsze rozdziały poświęcone są między innymi roli zakazanej literatury, samizdatowi, a także szeroko rozumianej twórczości artystów niszowych, którzy mimo represji nie poddawali się w walce o wolność i prawdę historyczną.

Autorki wnikliwie badają również okres tzw. ery stagnacji, kiedy to sztuka alternatywna stała się ważnym nośnikiem zmian społecznych oraz narzędziem krytyki reżimu. Uważnie przyglądają się paradoksom reinkarnacji tematów kultury alternatywnej oraz ich wpływowi na społeczeństwo. Ostatecznie analizują, w jaki sposób twórczość artystyczna przyczyniała się do zachowania historycznego i architektonicznego dziedzictwa oraz jak informowała o masowych grobach ofiar czerwonego terroru.

Prezentowana monografia ukazuje również, jak pod koniec XX i na początku XXI wieku kultura alternatywna wpływała bezpośrednio na proces transformacji społecznej. Kolejne fragmenty poświęcone zostały tematyce dekomunizacji, zmianie przestrzeni symbolicznej, a także językowi jako fundamentowi kultury alternatywnej. Autorki analizują także, jak urbanizacja i procesy społeczne wpływały na dynamikę polityki pamięci.

Lachowicz i Barwa nie unikają trudnych tematów, takich jak represje wobec intelektualistów i złotej młodzieży, a także „przypadkowe” zgony i pogromy sześćdziesiątników. Badaczki przedstawiają również istotną rolę kobiet w ruchach społecznych oraz analizują mitologię historyczną w dyskursie publicznym, dekonstruując powszechne mity dotyczące tożsamości narodowej Białorusi i Ukrainy.

Książka Kultura i sztuka alternatywna Białorusi i Ukrainy XX–XXI wieku: Obraz społeczeństwa to nie tylko podróż przez historyczne dzieje sztuki niezależnej ale również głęboka refleksja nad rolą kultury w kształtowaniu społeczeństw. Jest to lektura obowiązkowa dla każdego, kto pragnie zrozumieć, jak artyści niezależni wpływali na bieg historii i jak nadal kształtują oni przyszłość narodów wskazanych w tytule.