Niniejsza publikacja o podtytule „Ewolucja bezpieczeństwa w regionie Europy Środkowo-Wschodniej po 1989 roku” stanowi pierwszy z trzech tomów opracowania „Europa Środkowa i Wschodnia. Dekady wolności – czas przemian”. Ostatnie lata z wielu względów były dla naszego państwa czasem szczególnym. Pozostając w cyklu obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, obchodziliśmy 30-lecie pierwszych wolnych wyborów parlamentarnych, 20-lecie wstąpienia RP do struktur NATO, 550-lecie polskiego parlamentaryzmu oraz piętnastą rocznicę akcesji do Unii Europejskiej. Nie można oczywiście zapomnieć, o szeregu wyzwań, jakie postawiła przed nami pandemia choroby COVID-19, zaostrzający się kryzys klimatyczny, rosnocą presj imigracyjna czy budząca coraz większe zaniepokojenie agresywna polityka Federacji Rosyjskiej i Chińskiej Republiki Ludowej. Bez wątpienia ostatnie kilkanaście miesięcy skłaniają do pogłębionej refleksji oraz prowokują do zadawania ważkich pytań odnośnie przyszłości Europy i świata. Niniejszą publikacją stowarzyszenie Projekt Akademia chciało zwrócić szerszą uwagę opinii publicznej na znaczenie wspomnianych wcześniej wydarzeń ostatniego trzydziestolecia dla Polski oraz pozostałych państw Europy Środkowej i Wschodniej. W obliczu izolacji i wszechobecnego dystansu społecznego, klasyczne dyskusje kongresowe przenieść postanowiliśmy na karty niniejszego oraz kolejnych tomów towarzyszących zawartą oraz tematycznie spójną całość. Traktując rok 1989 jako punkt wyjścia do dyskucji nad bilansem przemian, chcieliśmy, aby nasze rozważania o tym, co przez minione trzydzieści lat udało się osiągnąćna drodze do budowy nowoczesnego i demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego, stało się początkiem szerszej debaty nad przyszłością Polski oraz Europy Środkowe i Wschodniej. Dlatego też celem niniejszej publikacji jest próba odpowiedzi na szereg istotnych pytań: Jakie w 1989 roku były wizje i oczekiwania względem przyszłości? Czy jako Polacy mamy powody do tego, aby odczuwać dumę z drogi, jaką przebył nasz kraj w ciągu minionych 30 lat? Jak wiele udało się przez ten czas osiągnąć? Ile wyzwań stoi jeszcze przed całym naszym regionem? Czy w najbliższej przyszłości Polska nadal będzie kroczyć w awangardzie przemian? Jaki wpływ możemy mieć na zmieniającą się sytuację geopolityczną w Europie i na świecie? Wreszcie – jaką rolę odegramy w kształtowaniu przyszłości Unii Europejskiej i NATO? Na te i wiele innych pytań starali się odpowiedzieć autorzy tekstów zamieszczonych w tym i kolejnych tomach opracowania „Europa Środkowa i Wschodnia. Dekady wolności – czas przemian”.